Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας
Ολυμπιακός Βοτανικός Κήπος
Λυγαριά – Άγνος η κοινή, Άγνος ο αγνός
Gr: Λυγιά, Αλυγαριά, Καναπίτσα, Άγνος
En: Chaste tree, Hemp tree, Monk’s pepper tree, Vitex, Chasteberry
Fr: Agneau chaste, Gattilier, Arbre au poivre, Poivre chauvage
De: Monchspfeffer, Keuschtrauch
Θάμνος ύψους 1-3 μ., φυλλοβόλος, που ανθίζει Ιούνιο-Αύγουστο και ο καρπός του είναι μικρή σφαιρική δρύπη. Κοινό είδος της ελληνικής χλωρίδας, κυρίως σε υγρούς και παρόχθιους τόπους της ζώνης των σκληρόφυλλων αείφυλλων. Στην αρχαιότητα αναφέρεται ως «άγνος». Στην Ιλιάδα ο Όμηρος διηγείται ότι, ο Αχιλλέας έδεσε με βέργες λυγαριάς τους γιούς του Πριάμου και στην Οδύσσεια ότι, για να διαφύγει ο Οδυσσέας από την σπηλιά του τυφλωμένου Πολύφημου, δέθηκε μαζί με τους συντρόφους του με βέργες λυγαριάς από τις κοιλιές των προβάτων. Λέγεται επίσης ότι η Ήρα γεννήθηκε κάτω από μια λυγαριά, γι’ αυτό και θεωρείται ιερό δέντρο της.
Ο όρος agnus–castus προέρχεται από την ελληνική ἁγνός («αγνός») και τη λατινική castus («αγνός»). Η λυγαριά από την αρχαιότητα είχε επίσης, τη φήμη του αναφροδισιακού. Κατά το Διοσκορίδη (10 μ.χ, – 90 μ.χ), αναφέρεται ως «άγονος» (=χωρίς απογόνους) και οι γυναίκες στις θεσμοφορίες χρησιμοποιούσαν τα κλαδιά της για κρεβάτι, ώστε να διατηρήσουν την αγνότητα τους. Κατά το Μεσαίωνα, το «άγονος» μεταλλάχθηκε σε «agnus» =αμνός αποκτώντας την έννοια της αγνότητας, προσθέτοντας επίσης το επίθετο «castus»=αμόλυντος. Η λυγαριά ανθίζει όλο το καλοκαίρι μέχρι και τον Νοέμβριο, τα άνθη της, όπως και τα παλαμοειδή φύλλα της έχουν ωραίο άρωμα. Συχνά καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό σε κήπους και γλάστρες.
Dsciduous shrub, up to 1-3 m. heightm blossoming during June-August and producing small, round drupes. It is common species of the Greek flora, mostly in humid areas and near riverbanks in thw formation of sclerophyllous energreens. In ancient times it was reffered to as “agnos” (pure). The use o f Chaste tree for knitting goes back to Greek mythology. Homer relates in Iliad how Achilles tied Priam’s sons with Chaste tree rods and in Odyssey how Odysseus escaped from the cave of the blinded Polyphemus, by tying himself and his comrades to the bellies of the sheep. It is said that Hera was born under a Chaste tree, hence it is sacred.
The term agnus – castus comes from the Greek «αγνός» (“pure”) and the Latin castus (“pure”). From antiquity, Chaste tree also had the reputation of the antiaphrodisiac. According to Dioscorides (10 A.D. – 90 A.D.), it is referred to as “barren” (= without offspring) and women in the institutions used its branches for a bed, in order to maintain their purity. During the Middle Ages, “barren” mutated into “agnus” = lamb, acquiring the meaning of purity, also adding the adjective “castus” = immaculate. The Chaste tree blooms all summer until November and its flowers, as well as its palmate leaves have a nice aroma. It is often cultivated as an ornamental in gardens and pots.
